Zaburzenia miesiączkowania to problem wielu kobiet – zarówno w wieku nastoletnim, jak i dojrzałym. Chociaż zmiany przebiegu lub długości cyklu miesiączkowego nie muszą oznaczać choroby, zawsze wymagają starannej diagnostyki. Nieregularne, zbyt skąpe czy zbyt obfite miesiączki mogą świadczyć o naruszeniu równowagi hormonalnej organizmu lub chorobach narządu rodnego, dlatego powinny zostać skonsultowane z ginekologiem.
Jak wygląda prawidłowy cykl menstruacyjny?
Przebieg cyklu menstruacyjnego jest kwestią indywidualną i może nieco różnić się u poszczególnych kobiet. Przyjmuje się jednak, że prawidłowy cykl menstruacyjny trwa od 21 do 35 dni, a sama miesiączka od 3 do 7 dni. Różnice między kolejnymi cyklami nie powinny być natomiast większe niż 4 dni.
W czasie miesiączki średnia utrata krwi wynosi ok. 35-40 ml, co wiąże się ze zużycie 3-6 podpasek w ciągu doby. Podczas miesiączki wiele kobiet doświadcza dolegliwości bólowych, które występują zwłaszcza w pierwszych dniach krwawienia i mają umiarkowane nasilenie. Co ważne, u nastolatek (zaraz po rozpoczęciu miesiączkowania) i kobiet w wieku okołomenopauzalnym cykle menstruacyjne i krwawienia miesiączkowe mogą mieć inny przebieg, co zwykle nie stanowi nieprawidłowości.
Rodzaje zaburzeń miesiączkowania
Za zaburzenia miesiączkowania uznawane są zmiany w przebiegu normalnego cyklu menstruacyjnego. Mogą dotyczyć one braku miesiączki, regularności cykli, obfitości krwawienia lub występowania innych niepokojących objawów (np. silnego bólu, plamień między miesiączkami). Do najczęściej spotykanych problemów, z którymi pacjentki zgłaszają się do ginekologów, należą:
• brak miesiączki – może mieć zarówno charakter pierwotny (przed wystąpieniem pierwszej miesiączki), jak i wtórny (dotyczyć już miesiączkujących kobiet). Problem ten diagnozuje się u dziewcząt, u których po ukończeniu 16. roku życia nie wystąpiła miesiączka oraz u miesiączkujących kobiet, u których miesiączka nie występuje przez 6 miesięcy.
• zbyt obfite miesiączki – dotyczą kobiet, u których w czasie menstruacji utrata krwi wynosi powyżej 80 ml lub krwawienie trwa ponad 7 dni. Obfitym miesiączkom może towarzyszyć obecność skrzepów.
• zbyt skąpe miesiączki – są rozpoznawane, gdy miesiączki trwają krócej niż 3 dni lub utrata krwi wynosi poniżej 30 ml.
• nieregularne miesiączkowanie – jest diagnozowane w przypadku występowania miesiączki częściej niż co 21 dni lub rzadziej niż co 35 dni, bądź też występowania różnic w długości poszczególnych cykli przekraczających 5 dni.
• bolesne miesiączkowanie – polega to na odczuwaniu bolesnych skurczów macicy w czasie miesiączki.
• plamienie między miesiączkami – objawia się występowaniem dodatkowych krwawień lub plamień między miesiączkami.
Przyczyny zaburzeń miesiączkowania
Zaburzenia miesiączkowania mogą być spowodowane zarówno chorobami jajników, macicy, tarczycy, jak i czynnikami zewnętrznymi, które naruszają równowagę hormonalną organizmu. Do najczęstszych przyczyn nieregularnych miesiączek i innych zaburzeń związanych z cyklem menstruacyjnym należą:
• stres,
• zmiana diety (zwłaszcza znaczny spadek masy ciała),
• wyczerpująca aktywność fizyczna,
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
• hiperprolaktynemia,
• choroby autoimmunologiczne,
• polipy i mięśniaki macicy,
• endometrioza,
• zaburzenia krzepnięcia,
• zespół policystycznych jajników,
• nadczynność lub niedoczynność tarczycy,
• zrosty w macicy,
• niewydolność jajników.
• choroby nowotworowe.
Jak leczyć zaburzenia miesiączkowania?
Każda kobieta, która zaobserwuje zmiany w cyklu miesiączkowym, powinna obserwować, czy powtórzą się one w kolejnych miesiącach. Jeśli sytuacja nie ulegnie zmianie w ciągu dwóch kolejnych cykli, warto zapisać się na wizytę do ginekologa w Warszawie. Brak miesiączki u kobiet aktywnych seksualnie może świadczyć o ciąży, dlatego jeszcze przed wizytą u lekarza najlepiej wykonać test ciążowy.
Lekarz ginekolog podczas konsultacji przeprowadzi dokładny wywiad z pacjentką na temat występujących u niej objawów oraz wykona niezbędne badania (m.in. badanie dwuręczne na fotelu ginekologicznym, badanie USG, badanie wziernikowe). Dodatkowo może zlecić przeprowadzenie badań laboratoryjnych (m.in. badania hormonów FSH, LH, estrogenów, androgenów i hormonów tarczycy).
Leczenie zaburzeń miesiączkowania uzależnione jest od ich przyczyny. Zwykle, aby przywrócić równowagę hormonalną organizmu, stosuje się hormonalne środki antykoncepcyjne lub hormonalną terapię zastępczą. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie zabiegów chirurgicznych (np. usunięcie mięśniaków macicy).
Jeśli przyczyny problemów z miesiączką leżą poza układem rozrodczym, lekarz ginekolog może zalecić konsultację z innym specjalistą (np. endokrynologiem), który zaproponuje odpowiednie leczenie.
Kobietom cierpiącym z powodu bolesnego miesiączkowania pomóc może stosowanie środków przeciwbólowych i rozkurczowych zaleconych przez lekarza. W przypadku obfitych miesiączek wskazane może być ponadto przyjmowanie preparatów z żelazem, które zmniejszą ryzyko anemii. Niezależnie od przyczyny zaburzeń miesiączkowania warto zadbać również o zdrowy styl życia i ograniczenie stresu.
