Bogata roślinność, dzika zwierzyna, sielski klimat i urokliwe krajobrazy, piękna rzeka, ciekawa historia oraz gościnność mieszkańców to walory gminy Nasielsk, oddalonej niespełna 50 km od Warszawy. Jeśli dodamy do tego sieć szlaków dla turystów pieszych i rowerzystów oraz wygodne i częste połączenia kolejowe, otrzymamy idealne warunki do uprawiania aktywnej turystyki w bliskim sąsiedztwie stolicy.
Czarny szlak rowerowy: oś turystyczna gminy Nasielsk
Czarny szlak rowerowy został wytyczony na terenie gminy Nasielsk jako pierwszy i stał się z czasem osią turystyczną tego terenu, na której oparła się sieć lokalnych tras turystycznych. Szlak ma 24 km długości i jest przedłużeniem „Pułtuskiego szlaku rowerowego” biegnącego przez tereny gminy Serock.
Punkt startowy znajduje się na granicy Zabłocia i Jaskółowa. Podróżując rowerem kolejno przez Popowo Borowe, Lorcin, Żabiczyn, Paulinowo, Siennicę, Stare Pieścirogi, Mogowo, PKP Nasielsk, Nowe Pieścirogi, Morgi, Czajki, Lelewo, Cieksyn aż do PKP Cieksyn zauważyć można wiele malowniczych terenów pełne zarówno dzikiej natury, jak i wiejskich krajobrazów. Miłośników dwóch kółek z pewnością urzekną widoki na panoramę Nasielska, Nasielsko-Karniewski Obszar Chronionego Krajobrazu czy źródła rzeki Klusówki, a towarzyszące przez znaczną część drogi wielobarwne pola uprawne i łąki przyciągną wzrok każdego turysty.
Czarny szlak rowerowy to także zabytki, wśród których wymienić można kościół św. Doroty w Cieksynie, wieżę ciśnień w Mogowie oraz parki podworskie w Czajkach i Siennicy. W Cieksynie na rowerzystów czekają 4 wyjątkowe kolorowe drzewa (różowe, turkusowe, pomarańczowe i cytrynowe), wchodzące w skład unikatowego na całą Polskę „Szlaku Kolorowych Drzew”. Inicjatorem tego niezwykłego przedsięwzięcia jest Stowarzyszenie Artystyczno-Społeczne SKAFANDER.
Na trasie szlaku znaleźć można 16 przydrożnych krzyży, kapliczek i figur, które posiadają swój indywidualny charakter, z historią odzwierciedlającą kulturę lokalnych społeczności. Trasa szlaku to idealna kompozycja nowoczesnych rozwiązań w połączeniu z drogocenną przyrodą, gdzie nawet farma wiatrowa tworzy spójną całość w sielankowym, wiejskim otoczeniu.
Szlak to także atrakcja dla pasjonatów historii. W Żabiczynie przebiega on obok miejsca, w którym w kwietniu 2021 roku prowadzono nieinwazyjne prace archeologiczne, dzięki którym uprawdopodobniła się teza, że udało się odnaleźć pierwotną siedzibę rodu Żabickich, blisko spokrewnionych z rodem Prawdziców – od 1386 roku właścicieli Nasielska.
Pieszy szlak niebieski: Cztery pory roku nad Wkrą
„Cztery pory roku” to bez wątpienia jeden z piękniejszych szlaków na Mazowszu, określany przez swojego twórcę – wybitnego krajoznawcę mazowieckiego Lechosława Herza – jako ponadregionalny i unikalny. Nawiązuje nazwą do przyrodniczej scenerii 18,5-kilometrowej trasy, która wtapia się w paletę barw każdej pory roku sprawiając, że nawet kilkukrotne odwiedzenie tego samego miejsca przynosi odmienne wrażenia. Jest to możliwe m.in. dzięki różnorodności drzewostanu, w którym przeważają drzewa liściaste, w tym dęby, buki i topole.
Trasa szlaku w Gminie Nasielsk prowadzi w prawie 80% ścieżkami i dróżkami przez dzikie przyrodniczo nadwkrzańskie tereny, z dala od wielkomiejskiego hałasu. Mijając kolejno Cieksyn, Lelewo i Zaborze szlak kieruje się ku gminie Pomiechówek (aż do PKP Pomiechówek). Niebieski szlak pieszy to doskonały pomysł na miks aktywności fizycznej i rekreacji. Pośród zróżnicowanych krajobrazowo i niezwykle cennych przyrodniczo terenów zobaczyć można liczne źródełka, strumyki, a także oczka wodne po starorzeczach.
Niebieski szlak to także odcinek z wysoką skarpą (ok. 20 m) oraz wydmami śródlądowymi stanowiącymi niemałe wyzwanie do pokonania. Poruszając się wzdłuż Wkry, będącej osią trasy, zaobserwować można meandrowanie rzeki, która na odcinku 18 km skręca przeszło 30 razy. Strudzonym długimi spacerami niebieski szlak oferuje liczne polany, tzw. terasy nadzalewowe, stanowiące idealne miejsce do pikniku. Warto podkreślić, że atrakcją godną zainteresowania są także spływy kajakowe po Wkrze, które z niebieskiego szlaku są na wyciągnięcie ręki.
Trasa szlaku zachwyca także unikatowymi w skali regionu budowlami, jak wspomniany wcześniej kościół w Cieksynie, zespół dworsko-parkowy w Lelewie (własność prywatna) czy pozostałości po starym moście związanym z Bitwą nad Wkrą w 1920 r. W pobliżu zobaczyć można również pomnik w Borkowie upamiętniający te wydarzenia.
Szlak „Czterech pór roku” nad Wkrą opatrzony jest dużą liczbą tablic edukacyjno-informacyjnych związanych z interesującymi miejscami i obszarami w dolinie Wkry, co oznacza dodatkowe walory edukacyjne podczas obcowania z naturą nieskażoną nadmierną ingerencją człowieka.
Rowerowy szlak czerwony: Szlak 100-lecia Bitwy Warszawskiej
Przez Nasielsk i jego okolice przetoczył się front wojny polsko-bolszewickiej, a walki na tym terenie miały ogromne znaczenie strategiczne, o czym nasielszczanie pamiętają i opowiadają z dumą. Z okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej na terenie gminy wyznaczony został prawie 50-kilometrowy szlak rowerowy w formie pętli. Trasa, będąca swoistą obwodnicą Nasielska dla rowerzystów, biegnie przez malownicze tereny i w pobliżu wielu istotnych historycznie miejsc. Dzięki stacjom PKP (Studzianki, Cieksyn i Nasielsk) usytuowanym na styku szlaków czerwonego i czarnego, powstał ważny dla turystów węzeł komunikacyjny, umożliwiający dojazd do gminy Nasielsk z innych części Mazowsza.
Trasa szlaku przebiega przez najcenniejsze tereny przyrodnicze, różnorodne ekosystemy, pośród malowniczych krajobrazów. Podróżując przez pradolinę Wkry i dolinę Nasielnej oraz wschodni korytarz ekologiczny gminy, można odkryć tereny pełne walorów przyrodniczych i historycznych. Warto zwrócić uwagę na zróżnicowany profil i nawierzchnię trasy – zachodnia połowa asfaltowa i pagórkowata, wschodnia płaska i urozmaicona szutrowymi odcinkami pośród pól i lasów. Szlak został wzbogacony o infrastrukturę w postaci drogowskazów i tablic na obszarze całej gminy.
Tematem przewodnim szlaku jest Bitwa Warszawska 1920 r., która wpisuje się w historyczny rys gminy Nasielsk, gdzie toczyły się „Bitwa nad Wkrą”, „Bitwa o Nasielsk”. Do miejsc związanych z tamtymi wydarzeniami możemy zaliczyć m.in.: cmentarze (Nasielsk, Cieksyn), pomnik i stary most w Borkowie, las w Cieksynie czy rzekę Wkrę.
W zgłębianiu historii jednej z największych bitew w historii Europy może pomóc wirtualny przewodnik w postaci aplikacji „Szlak Bitwy Warszawskiej”, która powstała w ramach realizacji projektu „Szlak 100-lecia Bitwy Warszawskiej”. Aplikacja oferuje nie tylko cenną wiedzę, ale również grę terenową, zachęcającą do dotarcia w najdalsze zakątki gminy. Lista miejsc wartych odwiedzenia wynosi 160, z czego 144 może być zaliczonych do wirtualnej odznaki krajoznawczej PTTK. Za każde odwiedzone miejsce otrzymuje się 1 pkt, a zebrane punkty, po przekroczeniu odpowiednich progów (brązowa odznaka PTTK – 48 punktowanych miejsc, srebrna odznaka PTTK – co najmniej 96 punktowanych miejsc, złota odznaka PTTK – 144 punktowanych miejsc), można wymienić na fizyczne odznaki w wybranych punktach.
Bez wątpienia czerwony szlak turystyczny powinien znaleźć się jako jeden z punktów na liście miejsc godnych odwiedzenia przez każdego turystę. Połączenie przyrody, historii i techniki daje unikatowe rozwiązanie w skali całej Polski.
Pieszy szlak zielony: Szlak leśno-morenowy Ziemi Nasielskiej
Wymagający ze względu na swoją długość i urozmaicenie terenowe zielony szlak pieszy prowadzi przez najcenniejsze obszary przyrodnicze i krajobrazowe gminy Nasielsk. Są to malownicze tereny doliny Wkry, kompleksy leśne, obszary źródliskowe ze strumykami, wzgórzami i zagłębiami morenowymi.
Trasa szlaku biegnie obok jeziora Zieleń w Psucinie, licznych stawów (w Miękoszynie, Studziankach i Psucinie) oraz obszarów podmokłych. Zróżnicowane ekosystemy przyrodnicze (suche na piaskach i wydmach oraz bagienne po starorzeczach, bezodpływowe podmokłe), tereny równinne i faliste są niezwykłą atrakcją dla turystów.
Szlak prowadzi przez krajowy korytarz ekologiczny wzdłuż doliny Wkry. Przecina też kilka szlaków migracyjnych zwierząt, po których przemieszczają się ich liczne gatunki fauny, m.in. łosie, dziki i sarny. Jednocześnie biegnie w poprzek bezimiennych strug, cieków wodnych, suchych i częściowo wilgotnych dolin, a także przy wąwozach i wydmach tarasów nadzalewowych Wkry.
Wartość i różnorodność terenów potwierdzają utworzone Obszary Chronionego Krajobrazu: Nadwkrzański (zachód gminy) i Nasielsko-Karniewski (wschód gminy), które znajdują się na trasie szlaku. To tu, wśród szumu drzew i śpiewu ptaków, można poczuć prawdziwą łączność z naturą. Jest to doskonałe miejsce na wsłuchanie się w siebie, odnalezienie wewnętrznego spokoju oraz poprawę kondycji fizycznej i psychicznej. Trasa wiedzie także w sąsiedztwie cennego użytku ekologicznego „Psucin”, zwanego Bagnem Czapskiego, gdzie w okresie wiosennym i letnim można podziwiać łabędzie, żurawie czy kaczki.
50-kilometrowy zielony szlak pieszy to nie tylko tereny fascynujące pod względem przyrodniczym, ale także liczne zabytki i miejsca związane z historią. Atrakcjami tej trasy są m.in. odrestaurowana baszta w Nasielsku z 1920 r., dawny „Dom nauczyciela” w Nasielsku, kurhan w Cieksynie czy pozostałości po okopach wojennych z czasów II wojny światowej w Zaborzu i Krogulach.
Na potrzeby ruchu turystycznego trasa została doskonale oznakowana (znaki namalowane farbą na infrastrukturze i drzewach) oraz wyposażona w 12 drogowskazów, a tablice z mapami oraz tabliczki informacyjne ze zdjęciami pomagają lepiej poznać zwiedzany teren.
Foto: Krzysztof Miller
Moda Na Mazowsze
