Dokładnie w 75. rocznicę (26.02) tragicznych wydarzeń w Palmirach, kiedy to hitlerowcy zamordowali blisko 200 mieszkańców Legionowa oraz okolicznych miejscowości, hołd poległym złożyli: władze miasta, powiatu, goście oraz mieszkańcy Legionowa – zarówno starszego, jak imłodszego pokolenia.
26 lutego 1940 r. Niemcy w palmirskim lesie rozstrzelali 191 mieszkańców Legionowa i okolic. Byli to najwybitniejsi obywatele Legionowa, działacze społeczni i polityczni, ojcowie – założyciele miasta: urzędnicy, rzemieślnicy, wojskowi, lekarze i inżynierowie. Wśród nich znalazł się Mikołaj Bożym – legionowski wójt czasu wojny.
Uroczystości rozpoczęły się przed muzeum w Palmirach, gdzie w obecności pocztów sztandarowych odegrano hymn narodowy i hejnał Legionowa. Przedstawiona została krótka historia miejsca oraz profile tych, których nazwiska udało się ustalić. Po przemówieniach posła Zenona Durki, prezydenta Romana Smogorzewskiego oraz przedstawicielki środowisk kombatanckich, pani Bronisławy Mazur, złożono kwiaty na grobach poległych. Na każdej mogile spoczęły białe i czerwone róże. W asyście żołnierzy i pocztów sztandarowych, starosta Jan Grabiec i prezydent Roman Smogorzewski złożyli wiązanki na grobie wójta czasu wojny – Mikołaja Bożyma.
Modlitwa tam, gdzie przelała się krew
W miejscu, gdzie hitlerowcy rozstrzelali legionowian, a ich ciała zasypali w zbiorowych mogiłach, w lesie bezpośrednio przylegającym do palmirskiego cmentarza, o modlitwę za zmarłych został poproszony ks. dziekan dekanatu legionowskiego Lucjan Szcześniak. Ponieważ część ofiar stanowiły osoby pochodzenia i wyznania żydowskiego, modlitwę prowadził również naczelny rabin Polski Michael Schudrich, który w swoim wystąpieniu przypomniał o wspólnej historii Polaków i Żydów w naszym mieście – Razem miasto budowaliśmy, razem żyliśmy i razem ginęliśmy –powiedział.
Po krótkim międzyreligijnym nabożeństwie przedstawiciele Senatu i Sejmu, samorządów, środowisk kombatanckich i patriotycznych, a także szkół i harcerzy złożyli kwiaty pod krzyżem upamiętniającym miejsce mordu. Głos zabrała senator Anna Aksamit a jako ostatni przemówił starosta Jan Grabiec dziękując wszystkim, którzy zdecydowali się uczcić pamięć poległych w 75. rocznicę mordu w miejscu, gdzie go dokonano.
Pamięć o ofiarach
W gmachu muzeum zgromadzone są przedmioty wydobyte z masowych grobów w Palmirach i okolicach. Wiele z tych niemych świadków hitlerowskiej zbrodni pozwoliło zidentyfikować zwłoki, a rodzinom odnaleźć ciała najbliższych pochowanych w palmirskim lesie. Większość grobów pozostaje jednak anonimowa.
Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta Legionowo i Muzeum Historyczne w Legionowie starają się poznać tożsamość dotąd nie rozpoznanych ofiar oraz nieznane okoliczności związane z rozstrzeliwaniem Polaków w palmirskim lesie.
Osoby, które posiadają choć szczątkową wiedzę na temat aresztowań, jakie przeprowadzili w Legionowie i okolicach Niemcy przed 26 lutego 1940 r., mogą zgłaszać się do Muzeum Historycznego w Legionowie. Prosimy o kontakt z kierownikiem filii „Piaski” Mirosławem Pakułą mailowo, pod adres – [email protected] lub telefonicznie, pod nr (22) 378 33 54.
